Zowel op het basis-als op het voorgezet onderwijs komt het voor: klassen waarin de sfeer zo onveilig is, dat het invloed heeft op de ontwikkeling, leervermogen en welbevinden van kinderen. Het gaat meestal om het sociaal disfunctioneren van een hele groep. Marije Kuipers, gedragswetenschapper bij Jarabee: “Kinderen gaan vervolgens niet meer met plezier naar school. Er heerst angst, ontevredenheid en onzekerheid in de klas. De sfeer werkt pestgedrag en psychosomatische klachten in de hand.”
Hoe kun je gedrag van een groep, waarin veel aan de hand is, positief ombuigen? Dat is de vraag, die Kuipers en haar team regelmatig stellen. In zulke gevallen biedt Jarabee een groepsarrangement. Het bestaat uit een paar vaste stappen, die samen moeten leiden tot een positieve sfeer in de klas. Het begint altijd met een analyse van de situatie. Waar ligt het probleem precies? Waar zitten mogelijkheden om de gewenste eindsituatie te bereiken? Door middel van observaties en gesprekken brengen we dat in kaart. Daarbij hebben we speciaal oog voor de onderlinge betrekkingen: met ouders, tussen leerkracht en leerlingen, tussen leerlingen en tussen medewerkers school.”
Na de analysefase gaat Kuipers met haar team aan de slag. Ze ontwikkelen een arrangement op maat, afhankelijk van de uitkomst van de analyse. Marije Kuipers: “Meestal werken we aan onderdelen als sociale vaardigheden, agressieregulatie en weerbaarheidstraining. Dat doen we soms met de hele groep en soms individueel. Daarnaast coachen we leerkrachten en de IB-er. Dat doen we op terreinen als gedrag en interacties, contacten met ouders, positieve opvoeding en ontwikkelperspectief van kinderen. Ook de ouders betrekken we erbij. De rol van ouders is erg belangrijk. Het blijft maatwerk, de aanpak is in grote lijnen bedacht en wordt steeds naar aanleiding van praktijkervaring weer bijgesteld."
Vaak leidt de interventie van Jarabee tot verbetering. Dat komt vooral door de systeemgerichte aanpak, denkt Kuipers. “Vaak is de aanpak gericht op de onruststoker in de klas. Onze insteek is breder. Wij kijken vooral naar de relaties en interacties tussen kinderen, tussen kinderen en de leerkracht, tussen de leerkracht en de ouders. Wij denken dat je vooral daar de winst kunt boeken. Niet voor niets noemen we onszelf bij Jarabee: generalist in de jeugdhulp, specialist in de relaties.”
Jarabee blijft niet eindeloos aan boord. De interventie is zo kort mogelijk. Kuipers: “Scholen moeten zelf bereid zijn om zaken aan te pakken met als doel op eigen kracht verder te kunnen. De positie van de leerkracht en de IB-er is daarbij heel belangrijk. Die moeten het zien zitten met het vraagstuk aan de slag te gaan en open staan om zaken anders aan te gaan pakken.”
Het eindresultaat is dat de klas weer veilig is en blijft. Marije Kuipers: “In een veilige klas voelen leerlingen zich prettig, vertrouwd en op hun gemak. Er is sprake van een wederzijds vertrouwen tussen leerling en docent en leerlingen durven zichzelf te zijn. Dit zorgt ervoor dat de leerling op zijn eigen niveau de ruimte krijgt om te leren, zich te ontwikkelen en te presteren.”
Meer informatie over groepsarrangementen vind je hier.
