Verbeteren van de nazorg, inzet van een extra medewerker en een nog betere samenwerking met netwerkpartners, zoals de woningbouw en wijkcoaches: het zijn enkele succesfactoren van de pilot. Wat het T-team precies doet en waarom, lees je in dit artikel.
Geen thuis meer
Meer dan honderd jongeren in Twente zijn dak- en thuisloos. De cijfers zijn het hoogst in de grote steden. De dak- en thuisloze jongeren hebben een gebrekkig netwerk; ze hebben relatief weinig bronnen van steun. Hun ouders zijn soms geheel uit beeld. Ouders hebben zelf ook vaak problemen op diverse leefgebieden. Veelal is er sprake van gebroken gezinnen. In het verleden is jeugdzorg vaak op de een of ander wijze betrokken geweest. Soms schrijven ouders die moeilijk rondkomen hun kind uit van het ouderlijk adres om te voorkomen dat ze hun rekening niet meer kunnen betalen. Als het kind 18 jaar wordt, ontvangen de ouders namelijk minder bijstandsuitkering wanneer hun kinderen een eigen inkomen hebben. Jongeren zonder adres komen vaak verder in de problemen.
Multiproblematiek
Nogal wat dak- en thuisloze jongeren hebben geen startkwalificatie en gaan niet naar school. Ook hebben relatief veel van hen geen werk en komen ze door een gebrek aan inkomen in de schulden, omdat bijvoorbeeld de zorgverzekering niet betaald wordt. Sommige dak- en thuisloze jongeren zijn actief in het criminele circuit om hun geldproblemen op te lossen. En hebben psychische problemen. Soms speelt ook middelengebruik een negatieve rol in hun leven.
Aanpak
Het T-team probeert, vanuit de wensen van de jongere en oplossingsgericht, een haalbaar plan voor de toekomst te maken. Daarbij worden verschillende methodieken gebruikt, waaronder de landelijke doorbraakmethode. Het team richt zich niet uitsluitend op problemen, maar wil vooral de sterke punten van jongeren en hun hulpbronnen opsporen en deze benutten. Het T-team kijkt in welke situatie de jongeren zitten, wat ze nodig hebben om vooruit te komen en waar hun motivatie zit om het leven weer op te pakken. De jongeren worden bijvoorbeeld geholpen met een uitkering aanvragen of een baan zoeken. Jarabee-hulpverlener Rik Koens: “Dak- en thuisloze jongeren zijn overlevers, ze hebben vaak meer mogelijkheden dan ze denken. Een jongere sterker maken en meer zelfvertrouwen laten ontwikkelen, is een belangrijk doel van het T-team.” Voormalig projectleider Angela Gerritsen van Gemeente Enschede, die samenwerkt met het T-team, vult aan: “Het perspectief van de jongeren staat voorop”. De aanpak stimuleert je volgens haar om ‘outside the box’ te denken en creatief te zijn.
Op tijd ingrijpen
Iedere individuele dak- en thuisloze jongere heeft een aanpak op maat nodig. Het T-team biedt uitkomst met ambulante hulp en specifieke zorg, zonder wachtlijst. De timing daarvan is cruciaal. Angela: “We helpen de jongeren voordat ze echt dakloos zijn.” Het T-team reageert op vroege signalen, zoals een huurachterstand bij de woningbouwvereniging. Rik: “Zo kunnen we ingrijpen voordat een jongere op straat terechtkomt.” Het T-team helpt de jongeren met een dak boven het hoofd. Ze melden ze bijvoorbeeld aan bij de Maatschappelijke Opvang van Humanitas als dakloosheid dreigt. Een deel van de dak- en thuisloze jongeren valt tussen wal en schip: ze hebben wel enige begeleiding nodig maar hun problematiek is niet ernstig genoeg om in aanmerking te komen voor begeleid wonen. Reguliere huurwoningen zijn voor de jongeren niet te betalen. Sommige jongeren hebben (tijdelijk) een antikraakwoning weten te bemachtigen.
Hoe de ondersteuning er in de praktijk uitziet
Het T-team werkt bij voorkeur op de plek waar de jongeren verblijven. Rik vertelt: “Dat is soms best lastig, bijvoorbeeld omdat sommige jongeren de deur dicht houden of tijdelijk bij vrienden of kennissen (op de bank) verblijven. Het T-team gaat mee naar afspraken met alle instanties waar de jongeren mee te maken hebben, zoals de gemeente of de woningbouwvereniging. Ook denkt het team na over hoe het contact met familie hersteld kan worden. We praten bijvoorbeeld met mensen uit het netwerk van de jongeren, om te zorgen dat er minimaal een iemand uit dat netwerk bij de jongere betrokken blijft.”
Niet vrijblijvend, wel vrijwillig
Zitten de jongeren wel op die hulp te wachten? Meestal wel, omdat het hun eigen keuze is, vertelt Rik. “Jongeren komen niet vrijblijvend bij ons, maar wel vrijwillig.” Hij licht toe hoe het ‘voor wat, hoort wat’-principe wordt toegepast: “We stoppen met onze hulp als de jongeren niet op afspraken komen of samenwerking niet meer mogelijk is.”
De juiste knoppen vinden
Het werk van het T-team is zeer waardevol, maar niet gemakkelijk. Rik: “Het is een uitdaging om de juiste knoppen te vinden, en erachter te komen wat werkt voor jongeren.” Een klik met de jongeren is een van de ingrediënten voor succes. Rik geeft aan dat het belangrijk is om aan te sluiten bij de leefwereld van de jongeren. Rik: “We moeten niet in de rol van hulpverlener schieten. Dak- en thuisloze jongeren zijn, door negatieve ervaringen met hulpverleners uit het verleden, vaak allergisch voor een hulpverlener die allerlei adviezen geeft en zich als een expert opstelt. Wij hebben een 'voeten op tafel'-mentaliteit en dat werkt."
Meer weten? Kijk hier voor meer informatie over het T-team.
